عیب یابی الکتروموتور
کسب مهارت در عیب یابی الکتروموتور بیش تر در اثر تجربه عملی به دست می آید نه با خواندن کتاب و جزوه اما به هر حال، آگاهی از برخی نکات لازم و ضروری می باشد که به بعضی از آنها مختصرا اشاره می کنیم.
عیب یابی الکتروموتور
موتورها انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل می کنند و الکتروموتور ها را می توان به سه دسته کلی تقسیم کرد :
- موتورهای آسنکرون
- موتورهای یونیورسال
- موتور با قطب چاکدار
۱- موتورهای آسنکرون :
که با برق متناوب کار می کنند از دو قسمت روتور و استاتور ساخته شده اند که با روشن شدن موتور سیم پیچ های درون شیارهای استاتور یک میدان مغناطیسی دوار به وجود می آورند.
این میدان مغناطیسی بر روتور که قسمت گردنده موتور و دارای محور انتقال حرکت می باشد نیز اثر گذاشته و در آن خاصیت مغناطیسی بوجود می آید.
به هر حال با بوجود آمدن قطب های مغناطیسی هم نام و غیر هم نام، عمل جذب و دفع انجام شده که باعث حرکت چرخشی روتور می گردد.
عیب یابی قطعات برقی :
عیب ۱- موتور اصلا”روشن نشده و جریانی از مدار عبور نمی کند که ممکن است جایی از مدار قطع شده باشد.
رفع عیب : با آوامتر تمام مدار شامل پریز، دو شاخه، سیم های رابط، کلیدها و اتصالات در تخته کلم موتور را بررسی و عیب مربوطه را برطرف می نماییم.
عیب ۲- موتور اصلا”روشن نشده و جریانی از مدار عبور نمی کند که فیوز سوخته است.
رفع عیب : ابتدا علت سوختن فیوز که مربوط به اتصالی می باشد را بررسی نموده پس از آن به تعویض فیوز می پردازیم.
عیب ۳- موتور پس از روشن شدن خیلی زود داغ می شود که موتور نیم سوز شده است.
رفع عیب : در هر کدام از سیم پیچ های کمکی واصلی می تواند اتصال حلقه و یا اتصال کلاف به کلاف بوجود آمده باشد.
بنابراین مسیر جریان الکتریکی کوتاه شده در نتیجه میدان مغناطیسی مناسب برای گردش بوجود نمی آید و باعث داغی موتور می شود.
عیب ۴- موتور پس از روشن شدن خیلی زود داغ می شود که علتش زیاد بودن بار موتور است.
رفع عیب : باید بار موتور را کم نموده و از کار مداوم آن خودداری کرد.
عیب ۵- موتور پس از روشن شدن خیلی زود داغ می شود و زیر بار می خوابد به علت عمل نکردن کلید گریز از مرکز.
رفع عیب : برای اطمینان از صحت عملکرد کلید گریز از مرکز باید به صدای کنتاکت آن در حالت دور گرفتن موتور و همچنین از دور افتادن آن گوش کرد که برای رفع عیب باید کلید، سرویس و یا تعویض شود.
عیب ۶- با روشن کردن موتور صدای زیادی شنیده می شود ولی به گردش در نمی آید که علتش خرابی کلید گریز از مرکز می باشد.
رفع عیب : کلید را با آوامتر امتحان و در صورت معیوب بودن تعویض می نماییم.
عیب یابی قطعات مکانیکی :
عیب ۱- محور موتور چه در حالت روشن و چه در حالت خاموشی به سختی حرکت می کند که علتش به طور کلی خرابی بلبرینگ ها و یاتاقان های دو سر محور موتور است.
رفع عیب : ترک برداشتن حلقه های بلبرینگ، ترک برداشتن ساچمه ها و غلطک ها، به وجود آمدن حفره و شیار در سطح داخلی حلقه ها، گریپاژ یا عدم چرخش ساچمه ها، فرسودگی و پوسیدگی.
عیب ۲- گاهی اوقات محور موتور با صدای زیادی می چرخد که علت آن چرخش حلقه بیرونی بلبرینگ در جای خود است.
رفع عیب : جازدن نادرست بلبرینگ و عدم گریس کاری می تواند باعث لقی بلبرینگ در جای خود شود.
۲- موتورهای یونیورسال :
این موتورها که هم با جریان متناوب و هم با جریان مستقیم کار می کنند از دو قسمت اصلی تشکیل شده اند :
- قطب ها (بالشتک ها)
- آرمیچر
در این موتورها میدان مغناطیسی قطب ها بر خلاف موتورهای آسنکرون دوار نیست و سیم پیچ آرمیچر که قسمت گردنده موتور است با سیم پیچ قطب ها سری بسته شده است.
پس از عبور جریان از مدار فوق خطوط قوای مغناطیسی قطب ها با خطوط قوای آرمیچر عکس العمل نشان داده و باعث گردش موتور می شود و سرعت این موتور ها بالا بوده و خیلی سریع به سرعت نهایی می رسند.
از این موتورها در اکثر لوازم برقی خانگی مثل چرخ گوشت، آب میوه گیری، همزن، آسیاب استفاده می شود.
عیب یابی موتورهای یونیورسال :
عیب ۱- موتور روشن نمی شود که علتش نبودن برق است.
رفع عیب : پریز، دو شاخه و سیم رابط را با آوامتر آزمایش نموده ورفع عیب می کنیم.
عیب ۲- موتور روشن نمی شود که علتش کوتاه شدن ذغال ها می باشد.
رفع عیب : چون ذغال ها جزیی از مدار سری موتور می باشد، با کوتاه شدن آنها ممکن است مدار قطع گردد و موتور روشن نشود با تعویض ذغال رفع عیب می شود.
در صورت نبودن ذغال در اندازه مورد نظر می توان از ذغال بزرگ تر استفاده کرده و با سوهان آن را به اندازه دلخواه در آورد.
عیب ۳- موتور روشن نمی شود که ممکن است از خرابی فنر ذغال ها باشد.
رفع عیب : به منظور درگیر بودن همیشگی ذغال با کلکتور از قطعه ای فنر در پشت ذغال استفاده می شود که گاهی در اثر رطوبت و یا کار زیاد خاصیت خود را از دست داده و مدار قطع می گردد که با تعویض فنر رفع عیب می شود.